Năm 1999, trong lúc làm giảng viên tập huấn cho điều tra viên để chuẩn bị công tác Tổng điều tra dân số được tổ chức tại Hòa Hiệp, Liên Chiểu. Có một bác học viên lớn tuổi đã phản ứng với giảng viên và đưa ra đề nghị là: đối với những người lang thang, không có chổ ở nhất định thì ta không kê khai điều tra, vì đây là những thành phần không chấp hành ý thức pháp luật về đăng ký nhân hộ khẩu. Sau một hồi nghe giảng viên giải thích về ý nghĩa, mục đích của cuộc điều tra, bác học viên này không nói thêm gì, nhưng vẫn còn vẻ ấm ức.

Trong các buổi học tiếp theo, tôi để ý thấy bác học viên này mỗi khi giải lao lại nắn nót ghi chép gì đó lên một trang giấy vở học trò. Không khéo lại viết đơn khiếu tố hay gì đây ? – Tôi thoáng lo với ý nghĩ đấy.

Nhưng vào buổi học cuối cùng, sau khi kết thúc bài giảng thì bác học viên này xin được phát biểu. Và bất ngờ thay, điều tôi lo nghĩ lại chỉ là một bài thơ rất chân thành, mộc mạc nói về công tác Tổng điều tra dân số được bác đọc lên trước cả lớp để tặng ban tổ chức lớp học và giảng viên.

Bây giờ đã gần 10 năm, chuẩn bị các lớp tập huấn cho Tổng điều tra dân số một lần nữa. Tôi xin chép ra đấy bài thơ của năm nào. Chỉ để nhớ lại tấm lòng của người dân với một chủ trương của Nhà nước (tôi xin chép nguyên mẫu kể cả những từ viết tắt).

Dương Đức Vinh

Trần Triết Tâm